4WD to termin wykorzystywany przez większość producentów samochodowych do opisania układów napędowych na cztery koła. Zamiast niego wykorzystywane są także określenia AWD i 4×4. W samochodach z napędem na cztery koła moment obrotowy silnika może zostać przeniesiony jednocześnie na wszystkie cztery koła. Pomaga to w zwiększeniu wydajności do jazdy w terenie oraz prowadzeniu na drogach o śliskiej nawierzchni. Zwiększona zostaje także manewrowość samochodu, umożliwiając kierowcy na pokonywanie ostrych zakrętów z wysokimi prędkościami.
Zasada działania napędu 4WD
Konstrukcja danego napędu w samochodzie może różnić się miejscem, gdzie jest on zainstalowany. Zazwyczaj zbudowany jest on z następujących elementów: skrzyni rozdzielczej, wału napędowego, mechanizmu różnicowego przedniej i tylnej osi oraz półosi.
Skrzynia rozdzielcza przenosi moment obrotowy silnika pomiędzy osie. W jej obudowie znajduje się często również przekładnia o niskim zakresie przełożeń. W razie zaistniałej potrzeby jest ona wykorzystywana do znacznego zwiększenia momentu obrotowego wychodzącego z jednostki napędowej.
W zależności od rodzaju napędu 4WD przednie i tylne osie mogą być ze sobą sprzężone na różnorodne sposoby. W samochodach z dołączanym napędem na cztery koła instalowana jest przesuwka. Może zostać one aktywowane poprzez wciśnięcie przycisku, który włącza silnik elektryczny lub za pomocą dźwigni. W określonym położeniu przesuwka wprawia w ruch odpowiednie przekładnie, które zapewniają sztywne połączenie osi. W wyniku tego zaczynają się one obracać w taką samą prędkością, niezależnie od przyczepności do nawierzchni drogi.
Skrzynie rozdzielcze w samochodach ze stałymi napędami na cztery koła (Full-time) obejmują centralny mechanizm różnicowy. Może występować on w wersji z ograniczonym poślizgiem lub w formie otwartej. Wersja otwarta może występować w wersji z blokadą, w formie elektronicznej lub mechanicznej. Umożliwia ona przeniesienie momentu obrotowego silnika na koła posiadające w danym momencie lepszą przyczepność.
W przypadku napędu na cztery koła AWD druga oś sprzęgana jest za pomocą sprzęgła wiskotycznego lub ciernego. Jest ono aktywowane za pomocą pompy wyporowej lub silnika elektrycznego.
Napędy na cztery koła 4WD w różnorodnych samochodach
| Nazwa | Rodzaj | Tryby robocze | Parametry | Samochody wyposażone w dany rodzaj układu napędowego |
| Command-Trac | Dołączany (Part-time) | Napęd na dwa koła 2WD: dołączana jest wyłącznie tylna oś.Napęd na cztery koła 4WD: obydwie osie są ze sobą sztywno połączone.Niski: aktywowany jest napęd na cztery koła 4WD oraz niski zakres przełożeń.N: obydwie osie są odłączane od skrzyni rozdzielczej. | Brak centralnego mechanizmu różnicowego.Napęd na cztery koła 4WD może być wykorzystywany wyłącznie do jazdy terenowej.Do przełączania trybów roboczych wykorzystywana jest dźwignia lub przełącznik obrotowy. | Jeep Cherokee XJ, KJ, SJ; Grand Cherokee ZJ; Comanche MJ; Liberty KJ; Wrangler YJ, TJ, JK, JL; Wagoneer SJ. |
| M xDrive | Stały (Full-time) z funkcją napędu na dwa koła | Napęd na cztery koła 4WD: aktywne przeniesienie mocy pomiędzy osie.Sport: napęd na cztery koła ze sportowym ustawieniem.Napęd na dwa koła 2WD: aktywowana jest wyłącznie tylna oś. | Zamiast centralnego mechanizmu różnicowego wykorzystywane jest wielotarczowe sprzęgło cierne. Poziom, w jakim jest ono zablokowane, wpływa na przenoszenie momentu obrotowego pomiędzy osie. Jest ono regulowane przez system kontroli stabilności. | BMW М5 F90. |
| Quattro generation V | Stały (Full-time 4WD) | – | Asymetryczny mechanizm różnicowy Torsena o ograniczonym poślizgu przenosi moment obrotowy silnika w określonym przełożeniu. W momencie, gdy jest on zablokowany, możliwe jest wyrównanie prędkości obrotowej kół na obu osiach. | Audi RS4 B7 8ED; S6 C6 4FH. |
| Super Select | Stały (Full-time) z funkcją napędu na dwa koła | 2H: aktywowana jest wyłącznie tylna oś.4H: sprzęgło wiskotyczne ogranicza przenoszenie momentu obrotowego pomiędzy.4HLc: zablokowaniu ulega centralny mechanizm różnicowy.2LLc: zablokowaniu ulega centralny mechanizm różnicowy, a aktywacji ulega z kolei przekładnia redukcyjna | Skrzynia rozdzielcza oferuje trzy tryby robocze oraz pracę na niskich biegach. W jego wnętrzu zamontowany jest międzyosiowy mechanizm różnicowy. Możliwa jest także blokada mechaniczna. | Mitsubishi L200 KA, KB; Pajero Sport KH, KG; Pajero Pinin V60. |
Skomentuj