Termostat samochodowy: budowa, objawy, jak sprawdzić

Termostat to proste urządzenie, które przyda się nie tylko w domu, ale też w samochodzie. To między innymi dzięki niemu układ chłodzenia w tłokowych silnikach spalinowych sprawnie działa.

Jaka jest funkcja termostatu samochodowego?

Może z wyglądu jest o dość niepozorne urządzenie, ale odgrywa ono istotną funkcję w układzie chłodzenia pojazdu. Termostat silnika odpowiada za kierowanie strumienia cieczy chłodzącej do małego bądź dużego obiegu, w zależności od temperatury cieczy chłodzącej. Oprócz tego to urządzenia ma za zadanie utrzymywanie stałej temperatury płynu chłodzącego. W większości samochodów jest on umiejscowiony w górnej części głowicy silnika, w okolicach pompy wody.

Termostat samochodowy: zasada działania

Kiedy ciecz jest zimna (poniżej 80 stopni Celsjusza), to termostat pozostaje zamknięty. Wtedy ciecz opływa po „małym biegu”, czyli przez blok silnika i jego głowicę i z powrotem. „Mały obieg”szybko rozgrzewa silnik. Kiedy temperatura płynu wzrośnie i osiągnie temperaturę około 95 stopni Celsjusza, to mieszek termostatu rozszerza się i ‘otwiera’ zawór i kieruje strumień płynu chłodzącego do „dużego obiegu”, czyli trafia on do chłodnicy. „Duży obieg” szybko ochładza temperaturę cieczy chłodzącej. Po obniżeniu temperatury cieczy do około 20 stopni Celsjusza mniej, termostat zostanie zamknięty. Cały proces się powtarza.

Termostaty zostały skonstruowane tak, aby nigdy nie dopuściły do osiągnięcia przez ciecz chłodzącą temperatury 110 stopni Celsjusza, czyli jej optymalnej wartości, ale też ciecz nigdy nie osiągnie temperatury poniżej 80 stopni Celsjusza.

Termostat samochodowy budowa

Budowa termostatu nie jest skomplikowana. Termostat to mieszek, który jest wykonany z cienkiej, mosiężnej blachy, do której czasami dodawany jest wosk, miedź, grafit lub aluminium. Jest wyposażony w zawór grzybkowy, którego zadaniem jest kontrolowanie przepływu cieczy. Oprócz tego w mieszku znajduje się uszczelka zapobiegająca wyciek płynu chłodniczego, czujnik temperatury, siłownik ze sprężyną oraz element rozszerzalny.

Warto też wspomnieć o coraz popularniejszych termostatach fazowych. Ten rodzaj termostatu jest coraz częściej stosowany w nowszych samochodach. Konwencjonalne termostaty ze względów bezpieczeństwa nigdy nie pozwalają na temperatury optymalne dla silnika (110 stopni Celsjusza), ale są zależne od temperatury płynu cieczy. W nowszych samochodach montowane są komputery sterujące, które odpowiadają za pracę termostatu. Sterownik “oszukuje” termostat, czyli steruje elektrycznymi czujnikami w mieszku, które sprawiają, że termostat otwiera się i zamyka niezależnie od temperatury cieczy chłodzącej. Dzięki temu termostat nie walczy ze zbyt wysoką temperaturą cieczy chłodzącej, ale utrzymuje ją przy akceptowanej maksymalnej granicy. W jego ulepszonej budowie ważnym elementem jest element woskowy, który przy wysokiej temperaturze zwiększa swoją objętość i otwiera termostat. Termostat fazowy jest dużo bardziej skuteczny od konwencjonalnego odpowiednika. Jego największym plusem jest zapewnienie optymalnego spalania mieszanki paliwowo-powietrznej, zmniejszenie tarcia i niższa lepkość oleju, wyższa moc silnika przy większym obciążeniu. Jest to też rozwiązanie bardziej przyjazne środowisku, ponieważ działa w normach emisji szkodliwych spalin. Kierowca i pasażerowie odczują też większy komfort podróży dzięki szybszemu nagrzewaniu kabiny. Oprócz trochę innej zasady działania, obydwa rodzaje termostatów działają podobnie i są narażone na podobne usterki.

Najczęstsze usterki związane z termostatem: kiedy termostat pozostaje w pozycji otwartej lub w pozycji zamkniętej. Objawy niesprawnego termostatu są skrajnie różne w zależności od rodzaju awarii.

Co się stanie, jeśli termostat jest cały czas otwarty?

Jeśli termostat będzie cały czas otwarty, to znaczy, że ochłodzenie następuje cały czas, przez co temperatura robocza silnika będzie za niska. Wyczuwalne objawy otwartego termostatu to niedogrzanie silnika, znaczny wzrost zużycia paliwa na krótkich trasach oraz słabe ogrzewanie kabiny (dlatego też kierowcy zazwyczaj odkrywają tę usterkę w okresie zimowym, kiedy ujemne temperatury są bardziej wyczuwalne). Kierowca też może spostrzec, że wskazówkatemperatury silnika nie podniosła się, mimo że kierowca przejechał kilka kilometrów. To może oznaczać zepsuty termostat. Otwarty termostat również negatywnie wpływa na olej silnikowy. Zimny olej silnikowy ma gorsze właściwości smarujące.

Co się stanie, jeśli termostat jest cały czas zamknięty?

To znaczy, że ciecz nie będzie mogła zostać schłodzona przez chłodnicę, czyli ciepło z jednostki napędowej nie będzie odprowadzane. Zatknięcie termostatu w pozycji zamkniętej jest poważniejszą usterką, ponieważ może dojść do przegrzania silnika, jego zatarcia, a samochód może odmówić posłuszeństwa w najmniej oczekiwanym momencie. Następstwa awarii są dużo bardziej kosztowna niż awaria spowodowana przez otwarty termostat. Do objawów uszkodzonego termostatu zalicza się: zauważalne szybkie przegrzewanie silnika, dym spod maski. Kierowca może zauważyć, że wskazówka temperatury silnika podniosła się do czerwonego pola po przejechaniu zaledwie kilka kilometrów.

Jak sprawdzić, czy termostat jest sprawny?

Istnieją sprawdzone domowe sposoby, które umożliwią Ci kontrolować stan termostatu. Aby sprawdzić, czy termostat dobrze działa, wymontuj go z samochodu (poczekaj, aż się ochłodzi) i umieść go w gorącej wodzie o temperaturze powyżej 95 stopni Celsjusza. Jeśli wszystko jest w porządku, to się otworzy. Drugi krok polega na wrzuceniu urządzenia do zimnej wody – termostat powinien się od razu zamknąć. Jeśli termostat się nie otwiera (lub nie zamyka) możesz najpierw spróbować przeczyścić jego otwór odpowietrzający. Jeśli urządzenie po przeczyszczeniu nie otworzy się w gorącej wodzie, to należy je wymienić na nowe. Rada – przed wykonaniem kontroli kup nową uszczelkę do obudowy termostatu. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że stara część nie będzie już nadawała się do użytku.

Możesz również dotknąć dwóch najgrubszych przewodów, które są podłączone do chłodnicy z jej obydwu stron. Jeśli ich temperatury są do siebie zbliżone, to sugeruje, że w układzie chłodniczym jest awaria i to właśnie termostat jest „winowajcą”.

Jak można zapobiec awariom termostatu?

Kierowca powinien zadbać o to, aby otwór odpowietrzający był czysty i drożny. Jeśli ten otwór zostanie zatkany, to w termostacie pojawią się pęcherzyki powietrza, które negatywnie wpływają na jego działanie. Termostat także nie może się zacinać ani w pozycji otwartej, ani w pozycji zamkniętej.

Sam termostat nie jest drogim elementem, ale jego awaria może doprowadzić do awarii innych części, tym samym zwiększając koszty naprawy. Możliwymi konsekwencjami jazdy z uszkodzonym termostatem są pęknięcia bloku silnika albo uszczelki pod chłodnicą oraz przegrzanie silnika. Czasami do wymiany będą kwalifikowały się też pompa wody, głowica silnika i inne części układu chłodzenia cieczą. Po zamontowaniu nowego termostatusamochodowego będzie trzeba przeprowadzić odpowietrzenie układu chłodzenia i płukanie chłodnicy samochodowej.

Wymiana termostatu samochodowego

Renowacja uszkodzonego termostatu jest nieopłacalna. Nowy zamiennik tradycyjnego termostatu nie jest kosztowny, nie będzie kosztować więcej niż 200 złotych, o ile inne elementy z nim współpracujące nie są uszkodzone. Jeśli w układzie chłodzenia Twojego samochodu znajduje się termostat fazowy, musisz liczyć się z większymi kosztami. Niezależnie od rodzaju termostatu postaw na produkt od zaufanych producentów, ponieważ wysoka jakość tych części gwarantuje, że termostat nie będzie się zacinał. Termostat musi być dopasowany do marki i modelu Twojego pojazdu, więc przed zakupem zwróć uwagę na markę, model, rok produkcji i silnik Twojego samochodu. Jest to ważne, ponieważ różne silniki i termostaty mają różne granice otwarcia, które wahają się pomiędzy 90-95 stopni Celsjusza.