W gestii Unii Europejskiej leży dbałość o środowisko naturalne. Przemysł motoryzacyjny musi zatem dostosowywać się do wprowadzanych coraz to surowszych norm. Filtr DPF jest rozwiązaniem, które pięciokrotnie zmniejsza ilość emisji szkodliwych cząstek stałych. Z naszego artykułu dowiesz się, jaką rolę pełni on w samochodzie, dlaczego jego zanieszczyszczenie jest procesem naturalnym i w jaki sposób z powodzeniem go czyścić.
Czym jest filtr DPF?
DPF to filtr cząstek stałych, który znaleźć można w samochodach z silnikami Diesla, a od jakiegoś czasu również w autach z silnikami benzynowymi. Jego zadaniem jest oczyszczanie spalin z cząstek oraz ich dopalanie. Filtry tego typu pojawiły się w samochodach ze względu na wprowadzenie normy emisji spalin Euro 5, której założeniem jest wyeliminowanie ze spalin cząstek stałych, tj. węgla (sadzy), popiołu i siarczanów powiązanych pośrednio z ryzykiem chorób nowotworowych. Zasada działania DPF opiera się na wyłapywaniu cząstek ze spalin, które gromadzą się na jego ściankach oraz dopalenie ich, jak również na przemianie trujących substancji na mniej szkodliwe dzięki zastosowaniu w jego strukturze włókien z materiałów ceramicznych, papieru lub metalu o właściwościach katalitycznych.
Filtry cząstek stałych podzielić można ze względu na proces dopalania. Popularne DPF dopalają sądzę „na sucho” w bardzo wysokiej temperaturze i bez udziału dodatkowego płynu. Drugim rodzajem są filtry „mokre”, przy których używa się płynu katalizującego. Znane są pod nazwą FAP i można je znaleźć we francuskich samochodach koncernu PSA. Tego typu rozwiązanie jest bardziej korzystne w przypadku jazdy w mieście.
Filtr DPF jest materiałem eksploatacyjnym, który podlega zużyciu. Najczęstszym problemem jest jego nadmierne zanieczyszczenie, które w konsekwencji prowadzi do jego zapychania. Natychmiastowa wymiana nie jest w tej sytuacji jednak konieczna. Można zdecydować się na jego czyszczenie lub wypalenie sadzy, które są dużo bardziej opłacalne od kosztownej wymiany.
Dlaczego DPF się zapycha?
To właśnie jazda w mieście stwarza największy problem dla filtrów cząstek stałych, ponieważ na krótkich odcinkach nie są one w stanie osiągnąć odpowiedniej temperatury dla procesu dopalania, stąd dochodzi do zapchania elementu filtrującego gromadzącymi się cząstkami. W takiej sytuacji rozwiązaniem pozostaje jedynie czyszczenie filtra DPF lub w ostateczności jego wymiana. Żywotność tej części jest również w dużej mierze uzależniona od stylu jazdy, stanu technicznego samochodu oraz jakości stosowanego paliwa. Większość producentów wyposaża swoje samochody w tryb regeneracji pasywnej DPF, gdzie do wypalenia sadzy potrzebne są odpowiednie warunki, chociażby temperatura pracy powyżej 600°C. Dodatkowo w autach można również znaleźć systemy aktywnego dopalania, dzięki którym węgiel może utlenić się na skutek wzrostu ilości dwutlenku azotu. Jest to możliwe dzięki krótkiej zmianie trybu roboczego silnika. Po wypaleniu węgla pozostają jednak substancje, których nie da się wypalić i z czasem tworzą one popiół. W rezultacie dochodzi do zapchania elementu i zapala się odpowiednia kontrolka filtra cząstek stałych świadcząca o konieczności jego czyszczenia.
Jest to z pewnością bardziej opłacalne rozwiązanie niż wymiana, której koszt może sięgać nawet kilku tysięcy złotych. W związku z tym niestety często kierowcy decydują się na wymontowania filtra DPF, co jest niezgodne z prawem i za co można otrzymać mandat w wysokości ok. 500 zł oraz stracić dowód rejestracyjny. Czyszczenie jest świetną alternatywą, która regeneruje DPF i usuwa przykre skutki jego zanieczyszczenia, jak np. wyższe zużycie paliwa.
Objawy zapchanego filtra cząstek stałych
Oprócz wspomnianego już większego poziomu spalania paliwa można zauważyć zmniejszoną dynamikę samochodu oraz problemy z przyspieszaniem. Ponadto silnik wolno reaguje na wciśnięty pedał gazu, a obroty są nierównomierne. Dodatkowo podnosi się poziom oleju, a auto przechodzi w tryb awaryjny. Jednak pierwszą oznaką problemów, której nie da się przeoczyć, jest świecąca się kontrolka DPF. Nie powinno się ignorować tych problemów, ponieważ mogą one doprowadzić do zapchania układu wydechowego, a w najgorszym wypadku do zniszczenia silnika. Dlatego też przed zakupem samochodu warto przeanalizować, jak będzie on eksploatowany, ponieważ częste, krótkie trasy będą wzmagały ilość niedopalonej sadzy, szybko zapychając element filtrujący. Natomiast regularna jazda na autostradach sprzyja bezobsługowemu czyszczeniu filtra DPF.
Wypalanie filtra cząstek stałych
Proces ten jest przewidziany przez producentów w ramach normalnej eksploatacji samochodu tak, aby zapobiec szybkiemu zanieczyszczeniu niedopalonymi cząstkami. Polega on na podaniu dodatkowej dawki paliwa, która ma spalić się bezpośrednio w filtrze, bezpośrednio wypalając sądzę i oczyszczając DPF. W tym celu wymagana jest odpowiednia prędkość obrotowa silnika i jego obciążenie. Dlatego raz na jakiś czas, tj. raz w miesiącu warto wybrać się w dłuższą trasę, aby warunki do samoczyszczenia filtra zostały spełnione. Tyczy się to aut eksploatowanych głównie w miejskich warunkach. Dobrą wiadomością jest, że w nowoczesnych pojazdach wymagania nie są już tak surowe, a automatyczne wypalanie sadzy może zostać zrealizowane nawet podczas postoju. Wypalanie opóźnia konieczność czyszczenia filtra cząstek stałych.
Drugim sposobem jest tryb serwisowy. Można go wykorzystać w sytuacji, gdy nie było warunków odpowiednich do załączenia automatycznego wypalania. Najlepiej wykonywać go po zapaleniu się kontrolki DPF, bowiem spontaniczne wypalanie sadzy jest niewskazane, a zbyt częste – może doprowadzić do jego uszkodzenia, zniszczenia czujników, a nawet jednostki napędowej. Serwisowe wypalanie filtra cząstek stałych można przeprowadzić dwojako: podłączyć komputer pod sterownik i przeprowadzić cały proces na postoju (usługa wykonywana w serwisie) lub też wykorzystać do tego program w samochodzie i dokonać go podczas jazdy.
Czyszczenie filtra cząsteczek stałych
Istnieją dwa sposoby oczyszczania tego elementu. Czyszczenie można przeprowadzić za pomocą środków chemicznych wraz z użyciem fal ultradźwiękowych lub wyłącznie z użyciem wody. Pierwsza z metod jest dość ryzykowna, ponieważ jest inwazyjna i może uszkodzić wkład filtra. Jej skuteczność jest jednak niepodważalna. Do środka filtra wprowadza się odpowiednią chemię, która dzięki ultradźwiękom rozbija i wymywa zanieczyszczenia. Rozwiązaniem równie skutecznym i nawet bardziej precyzyjnym, a dodatkowo bezpieczniejszym dla struktury elementu jest hydrodynamiczne czyszczenie filtra DPF. Polega ono na demontażu części, sprawdzeniu jej wkładu, a następnie zanurzeniu w wodzie wraz z środkiem zmiękczającym. Kolejnym etapem jest wypłukiwanie zanieczyszczeń za pomocą wody znajdującej się pod dużym ciśnieniem. Czyszczenie przeprowadza się na specjalnej maszynie i trwa, dopóki cały popiół zostanie usunięty z filtra. Koszt takiej operacji waha się między 300-500 zł, ale w porównaniu z bardzo wysoką ceną nowych części (a nawet zamienników) jest bardzo opłacalny. Jego opłacalność podkreśla również fakt, iż filtr zostaje praktycznie w pełni zregenerowany do fabrycznego stanu, jeżeli nie było na nim śladów uszkodzeń. Jeszcze bardziej korzystne cenowo są środki do zastosowania we własnym garażu.
Jak wyczyścić filtr DPF samodzielnie?
Na rynku istnieje szeroka gama środków w tym celu. Warunkiem ich użycia są jednak pewne umiejętności, kanał lub podnośnik oraz klucz niezbędny do wykręcenia czujnika ciśnienia znajdującego się przed filtrem. W miejscu jego mocowania wprowadza się rurkę z opakowania środka chemicznego, a po jego aplikacji należy pozwolić samochodowi popracować przez jakiś czas na wolnych obrotach. Jest to metoda prostsza od warsztatowej, ponieważ nie wymaga demontażu filtra. Oprócz wspomnianych preparatów na rynku znaleźć można również dodatki do paliwa, które wspomagają proces wypalania sadzy. Ich używanie ma jednak sens w przypadku, gdy zanieczyszczenie nie jest rozległe.
Podsumowanie
Czyszczenie filtra cząsteczek stałych jest najbardziej optymalnym rozwiązaniem dla wydłużenia eksploatacji tej części i świetną alternatywą dla drogiej wymiany. Pozbycie się go nie jest rozsądnym pomysłem, który może jedynie przysporzyć problemów i przykrych konsekwencji finansowych. Warto mieć na uwadzę dobro naszej planety i środowiska naturalnego, a przy okazji wybierać opłacalne sposoby utrzymania filtra DPF w dobrym stanie technicznym.
Skomentuj