Co to jest geometria kół i do czego służy

Nie wystarczą dobrze dobrane koła i opony — kierowca musi zadbać o prawidłową geometrię kół swojego pojazdu. Co to jest i jak można rozpoznać objawy rozbieżności, dowiesz się w tym artykule.

Geometria kół a zbieżność różnice

Zaczniemy od zaznaczenia tego, że zbieżność kół jest pojęciem podrzędnym w stosunku do geometrii kół. Gdy mamy problemy z autem, to musimy ustawić całą geometrię kół, nie tylko zbieżność. Na czym polega więc geometria kół? Geometria kół to pojęcie szerokie; zestawienie kilku parametrów, które pozwalają na optymalne ustawienie kół i zawieszenie samochodu. Dzięki temu nasze auto jest stabilne i można je prowadzić w ekonomiczny i komfortowy sposób.

Parametry geometrii kół

Zbieżność kół.
Podstawowy parametr, który można oszacować bez zdejmowania kół. Zbieżność kół oznacza ustawienie kół przednich i tylnych względem siebie. Możliwe są dwie wartości — dodatnia i ujemna. Zbieżność dodatnia oznacza, że koła są skierowane względem siebie do wewnątrz, zbieżność ujemna (rozbieżność) oznacza, że koła są skierowane na zewnątrz. Ustawienia są wykonywane od minus trzech do plus siedmiu milimetrów
Zbieżność kół współczesnych aut z zawieszeniem opartym na wahaczach na kołach przednich ma wartość dodatnią. Tylne koła mają wartość zerową.
Przyjęło się, że zbieżność jest ustawiana na kołach przednich, jeśli samochód ma napęd na tył. Jeśli mamy samochód z przednim napędem, to ustawiana jest rozbieżność. Ustawienie zbieżne powoduje, że auto jest stabilne podczas jazdy na wprost, ale „leniwie” wchodzi w zakręty. Ustawienie rozbieżne sprawia, że w trakcie jazdy na wprost kierowca często musi poprawiać tor jazdy, ale za to świetnie radzi sobie przy szybkich zakrętach i przy wszelkich zmianach toru. We współczesnych pojazdach zbieżność kół przednich jest dodatnia, zerowa i ujemna, a zbieżność kół tylnych — dodatnia.
Kąt pochylenia.
Patrząc na auto z przodu lub z tyłu, kąt pochylenia (lub nachylenia) to kąt zawarty pomiędzy płaszczyzną koła, a płaszczyzną pionową. Kąt jest dodatni, kiedy koła są pochylone do zewnątrz, a ujemny, kiedy koła są pochylone do wewnątrz. Występuje też kąt pochylenia o wartości 0. Mają go tylne koła w samochodach, które są napędzane osią sztywną. Koła prowadzone na wahaczach mają niewielką wartość ujemną. Ogólnie przyjmuje się, że kąt pochylenia powinien być nieznacznie ujemny.
Kąt pochylenia osi sworznia zwrotnicy.
Kąt pochylenia osi sworznia zwrotnicy znajduje się pomiędzy sworzniem zwrotnicy a prostą pionową koła. Podczas regulacji tego parametru najważniejszym czynnikiem jest promień zataczania, czyli punkt przecięcia osi pochylenia koła z osią sworznia. Mamy ujemny promień, kiedy punkt przecięcia znajduje się poniżej osi jezdni, a dodatni, kiedy punkt leży powyżej.
Kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy.
Kąt wyprzedzenia (lub opóźnienia) osi sworznia zwrotnicy to kąt między osią sworznia zwrotnicy a prostą przebiegającą przez średnicę koła prostopadle do drogi.
Oprócz tego koryguje się też: kąt wybiegu, kąt zbieżności tyłu, przesunięcie koła (np. w pojazdach sportowych), wysokość pojazdu z tyłu i przodu, kąt różnicowy mechanizmu kierowniczego, ustawienia przegubu kulowego dolnego i górnego.
Producent samochodu zawsze określa precyzyjne dane fabryczne — w stopniach lub w milimetrach dla każdego ustawienia geometrii kół. W niektórych nowoczesnych autach tylko zbieżność koła można wyregulować.

Jak sprawdzić geometrię kół?

Możesz samodzielnie sprawdzić w trakcie podróży, czy ze zbieżnością kół Twojego auta wszystko jest w porządku. Upewnij się, że masz bezpieczne warunki. W trakcie jazdy ustaw kierownicę w neutralnej pozycji. Następnie puść ją i uważnie obserwuj zachowanie swojego pojazdu. Jeśli Twoje auto zaczyna zbaczać z toru jazdy, to znaczy, że konieczna jest regulacja geometrii kół.

Jak ustawia się zbieżność kół?

Dzielimy się Twoją pasją do napraw samochodowych, ale nie polecamy samemu ustawić zbieżność kół. Jest to bardzo ważny zabieg, więc najlepiej powierzyć go ekspertom, którzy ustawią geometrię w wyspecjalizowanych warsztatach samochodowych. Do tego wykorzystywana jest bardzo precyzyjna, ale kosztowna maszyna. Regulacja jest wykonywana na podstawie danych technicznych określonych przez producenta danego modelu pojazdu.

Objawy nieprawidłowej geometrii kół

Geometria kół ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo na drodze, ale też na zużycie niektórych części i komfort jazdy.

Kierowca powinien zwrócić uwagę, kiedy spostrzeże następujące objawy:

Przy skręcaniu spotyka zwiększony opór kierownicy — kierowca „siłuje się” z kierownicą;
Pojazd ma opóźnioną reakcję na ruchy kierownicy;
Po skręcie kierownica nie wraca do swojej naturalnej pozycji,
Auto ściąga się na jedną stronę w trakcie podróży;
Nierównie ustawienie kierownicy w trakcie jazdy na wprost;
Słychać stuki w zawieszeniu;
Kierowca wyczuwa luz na kierownicy;
Opony piszczą przy skręcaniu;
Opony szybciej ścierają się po zewnętrznej stronie;
Koło nie jest w pełnej styczności z podłożem;
Jednostronne zużycie bieżnika opony;
Zwiększone spalanie paliwa;
Przyspieszone zużycie elementów zawieszenia;
Przyspieszone zużycie elementów układu kierowniczego;
Samochód dziwnie się zachowuje, np. nagle wpada w poślizg, opuszcza tor jazdy.

Przykrą konsekwencją ignorowania powyższych objawów może być kolizja lub wypadek.

Przyczyny nieprawidłowej geometrii kół

Najbardziej naturalnym powodem jest zużycie eksploatacyjne. Gumowe elementy zawieszenia z czasem się zużywają, co powoduje zmianę geometrii. Nieprawidłowa geometria może też być konsekwencją częstej jazdy po dziurawych i kiepskiej jakości drogach — niestety w tym przypadku możemy niewiele poradzić. Za to możemy unikać uderzeń w krawężniki, czyli nieostrożnej jazdy — takie uderzenia także mogą doprowadzić do rozregulowania.

Zwróć uwagę na te elementy układu zawieszenia — ich awarie mają wpływ na geometrię kół:

Drążki kierownicze i ich końcówki;
Sprężyny;
Amortyzatory;
Wahacze.

Winowajcą może też być zablokowanie się tłoczka w jednym z zacisków hamulca. Po naprawie tych podzespołów mechanik powinien przekazać Ci wydruk z informacjami na temat stanu geometrii przed i po naprawie. To gwarantuje, że wykonał swoją pracę w prawidłowy sposób. Czasami prace naprawcze są wykonywane niechlujnie i problemy z geometrią są bardziej uciążliwe niż przed naprawą.

Kiedy trzeba ustawić zbieżność kół?

Geometrię kół należy skontrolować, gdy tylko kierowca zauważy wyżej wymienione objawy niewłaściwego ustawienia, np. ściąganie samochodu w trakcie jazdy na jedną stronę.

Regulacja zbieżności kół jest konieczna po wymianie elementów zawieszenia, układu kierowniczego, po sezonowej wymianie opon i po montażu nowych opon. Czasami regulacja jest niemożliwa, np. po poważnym wypadku, skrzywieniu nadwozia i po silnym uderzeniu w koło. Jest ona możliwa tylko w sprawnie działającym aucie. Eksperci zalecają badanie geometrii kół raz lub dwa razy w roku. Mechanik też wtedy skontrolować elementy podwozia i uregulować je w razie konieczności. Zazwyczaj będzie to kosztowało nie więcej niż 200 złotych, ale to w dużym stopniu zależy od stopnia zaawansowania układu zawieszenia — może wynieść nawet kilkaset złotych. Regulację geometrii kół najlepiej przeprowadzić po zimie, ponieważ to właśnie w okresie zimowym samochód jest narażony na gorsze warunki, np. przypadkowe wjechanie w dziurę ukrytą pod śniegiem, poślizg itd.

Należy dbać o prawidłową zbieżność kół, ponieważ ma ona ogromny wpływ na bezpieczeństwo na drodze i ogólny komfort podróży. Ma też ogromny wpływ na stan poszczególnych podzespołów, długą żywotność opon i mniejsze zużycie paliwa. Zadbanym autem jeździ się lekko i przyjemnie.

Den

uśmiechnięty mechanik z masą doświadczenia w występowaniu w filmikach instruktażowych AUTODOC Nigdy nie widziany bez swoich gogli ochronnych jeździ BMW X5 E53 marzy o otrzymaniu Gold Play Button, dzięki 1 000 000 subskrypcji na YouTubie