Wcześniej chłodnice oleju były elementem, który znaleźć można było tylko w samochodach sportowych lub w tych wyposażonych w powietrzny układ chłodzenia. Dziś można znaleźć je w praktycznie wszystkich autach ze względu na wzrost osiągów silników, które wymagają utrzymania środka smarnego w optymalnej temperaturze. Chłodnica oleju silnikowego jest dość podobna do chłodnicy klimatyzacji bądź wody, ale jest dużo mniejsza. Kształtem przypomina puszkę z żebrami, w której krąży płyn chłodniczy. Dzięki cieczy roboczej w podzespole możliwe jest chłodzenie oleju silnikowego, jak również jego podgrzewanie po uruchomieniu silnika, które wpływa pozytywnie na lepsze smarowanie elementów jednostki napędowej. Zatem co daje chłodnica oleju w samochodzie? Otóż utrzymuje olej silnikowy w odpowiedniej temperaturze, wydłuża żywotność silnika i ma pozytywny wpływ na układ oczyszczania spalin.
Ze względu na prostą budowę chłodnice oleju rzadko się psują. Ewentualnie może dojść do uszkodzenia mechanicznego w wyniku kolizji lub najechania na krawężnik. Czasami podzespół może również się rozszczelnić. Niektórzy kierowcy nawet nie wiedzą o istnieniu tego elementu w ich samochodach. Póki nie dojdzie do jego awarii, nie stanowi to żadnego problemu, ponieważ nie wymaga on obsługi serwisowej. Nie zaszkodzi jednak upewnić się, że specjaliści w serwisie sprawdzają stan urządzenia podczas kontroli poziomu środka smarnego i sprawności filtra oleju.
Rodzaje chłodnic oleju
Chłodnice oleju mogą działać na dwa sposoby: bezpośrednio lub pośrednio.
Chłodzenie bezpośrednie opiera się na wykorzystaniu pędu powietrza, tak jak np. w przypadku intercoolerów czy chłodnic klimatyzacji. Podzespół montowany jest często pod podłogą samochodu ze względu na swobodny przepływ powietrza. Ta lokalizacja zwiększa jednak awaryjność części ze względu na ryzyku uszkodzenia mechanicznego i/lub rozszczelnienia urządzenia.
Chłodzenie pośrednie wykorzystuje natomiast obieg płyn chlodniczego wspólnego z układem chłodzenia silnika. Ciecz chłodząca odbiera ciepło z oleju krążącego w przewodach opasanych przez nią i przekazuje je do chłodnicy. Tego typu podzespoły spotykane są częściej, a ich zaletą jest regulacja temperatury oleju silnikowego i jego szybsze nagrzewanie się dzięki roli układu jako modułu grzewczego. Jednocześnie ich konstrukcja jest bardziej skomplikowana i wymaga szeregu modyfikacji, jeśli chcemy zamontować tego rodzaju chłodnicę w swoim samochodzie. W razie naturalnego zużycia, jak również awarii pozostaje jedynie wymiana części, która wiąże się z wydatkiem kilkuset złotych. Oprócz chłodzenia oleju silnikowego urządzenia tego typu są wykorzystywane także do chłodzenia oleju przekładniowego, zwłaszcza w automatycznych skrzyniach biegów.
Rola chłodnic oleju
Chłodnice oleju są szczególnie istotne w samochodach wyposażonych w turbosprężarkę, która zwiększa moc jednostki napędowej, co w konsekwencji wymaga wydajniejszego smarowania ruchomych elementów silnika. Jednym z ważniejszych parametrów oleju jest jego lepkość, która świadczy o zdolności i swobodzie przepływu środka smarnego w układzie. Lepkość zależy od jego temperatury, zatem niewystarczające chłodzenie sprawi, że wspomniany parametr spadnie do takiej wartości, że smarowanie będzie utrudnione bez wymaganej w tym celu odpowiedniej gęstości cieczy. Utrzymanie przez olej odpowiedniej lepkości jest istotne, ponieważ powinien on być wystarczająco gęsty, aby przylegać do ruchomych części, ale jednocześnie na tyle rzadki, aby możliwy był jego swobodny przepływ przez układ. Chłodnica oleju silnikowego dba o jego właściwą, optymalną temperaturę.
Uszkodzona chłodnica oleju – objawy
W związku ze specyfiką swojego funkcjonowania chłodnica oleju chłodzona powietrzem znajduje się w pobliżu głównej chłodnicy układu chłodzenia. Ze względu na swoje położenie jest ona narażona na uszkodzenia mechaniczne. Może dojść do nich poprzez uderzenie w podzespół kamykiem z drogi lub też poprzez kontakt z jakąkolwiek przeszkodą. W takiej sytuacji praktycznie jedynym objawem uszkodzenia chłodnicy oleju będzie wyciek oleju. Można wykryć go na co najmniej dwa sposoby. Zauważymy ciemną plamę pod samochodem, pod jego maską, lub też spostrzeżemy niski poziom oleju silnikowego sygnalizowany zapaleniem się odpowiedniej kontrolki ostrzegawczej. Nawet przy mocnym zanieczyszczeniu urządzenie nie będzie dawać żadnych oznak usterki. Ewentualnie w sportowym samochodzie z silnikiem o wysokiej wydajności zapali się wtedy kontrolka ostrzegająca o zbyt wysokiej temperaturze środka smarnego.
W przypadku chłodnicy oleju chłodzonej cieczą rzadko dochodzi do jej awarii, ponieważ jest ona schowana w okolicach silnika. Do uszkodzenia mechanicznego może właściwie dojść wyłącznie w razie kolizji. Wtedy to zauważalny będzie wyciek zarówno oleju, jak i płynu chłodniczego. Jednakże dość poważnym problemem dotyczącym urządzeń chłodzenia pośredniego jest ryzyko ich rozszczelnień. Konsekwencją braku szczelności chłodnicy oleju jest zmieszanie się środka smarnego z płynem chłodniczym. W związku z tym, że w układzie smarowania panuje wysokie ciśnienie, olej przedostanie się do układu chłodzenia. Może to w konsekwencji doprowadzić do awarii pompy wody oraz zanieczyścić chłodnicę silnika. W razie wystąpienia tej niebezpiecznej sytuacji można zorientować się o obecności usterki poprzez znaczący spadek wydajności chłodzenia. Aby poprawnie sprawdzić szczelność chłodnicy oleju, trzeba wybrać się do warsztatu. Konieczne jest bowiem wykluczenie pęknięcia uszczelki pod głowicą, która również objawia się obecnością środka smarnego w zbiorniku wyrównawczym cieczy chłodzącej. Jeszcze bardziej niebezpieczną jest sytuacja odwrotna, w której to płyn chłodzący przedostanie się do układu smarowania, powodując natychmiastowe obniżenie właściwości smarnych oleju i ryzyko zatarcia silnika. Skutkiem takiej awarii może być w najgorszym przypadku konieczność wymiany silnika. W takiej sytuacji trzeba jak najszybciej skontaktować się z mechanikiem.
Wymiana chłodnicy oleju, zwłaszcza chłodzonej cieczą, jest dość skomplikowaną procedurą ze względu na złożoność konstrukcji układu. W przypadku konieczności jej wymiany warto wybierać nowe podzespoły oraz zlecić to zadanie fachowcom. Kupowanie używanych urządzeń jest zbyt ryzykowne, ponieważ bardzo ciężko jest ocenić ich realny stan. W erze świetnej dostępności wysokiej jakości części zamiennych również regeneracja chłodnicy nie jest opłacalna.
Tuning chłodnicy oleju
W sytuacji, gdy jesteśmy zmuszeni lub decydujemy się na wymianę podzespołu, można również rozważyć modyfikację chłodzenia oleju silnikowego. Większość zwykłych samochodów nie potrzebuje jednak tuningu tego podzespołu, chyba że zmodyfikowano w nim osiągi silnika, w związku z czym osiąga on moc na zupełnie innym poziomie. W takiej sytuacji jednostka napędowa nagrzewa się bardziej, stąd konieczność lepszej wydajności chłodzenia oleju silnikowego. Właściciele samochodów sportowych i terenówek o wysokich osiągach mogą pomyśleć o modernizacji podzespołu. W autach wykorzystywanych w ekstremalnych warunkach sprawdzi się zewnętrzna chłodnica oleju. Montuje się ją z przodu samochodu. Jest ona w stanie wydajnie schłodzić olej silnikowy w przeciętnym sportowym aucie bez kompromisu na wydajności standardowego układu chłodzenia.
Podsumowanie
Chłodnica oleju silnikowego to małe urządzenie o niebagatelnej roli dla prawidłowej pracy silnika. Jej awaryjność jest niska, ale jak każda część samochodowa z czasem może ulec zużyciu lub uszkodzeniu. Decydując się na jej zakup, warto wybierać części renomowanych producentów. W końcu zakup nowego podzespołu i koszt wymiany jest dużo niższy od kosztu kapitalnego remontu silnika w najgorszym możliwym przypadku.
Skomentuj