Do uruchomienia silnika spalinowego potrzeba dodatkowego urządzenia, które dostarczy zewnętrznej energii. Pomimo, że rozruch może zostać osiągnięty za pomocą energii elektrycznej, pneumatycznej lub hydraulicznej, w nowoczesnych samochodach stosuje się zwykle małe urządzenie elektryczne zwane rozrusznikiem. Jego moc sięga między 0,4 a 10 kW. Po raz pierwszy zastosowano go w 1912 roku w Cadillacu. Zastąpił on z powodzeniem ręczną korbę rozruchową, którą używano wcześniej do wprawiania silnika w ruch.
Silnik wymaga do pracy zapłonu mieszanki paliwowo-powietrznej, co jest zadaniem układu obejmującego cewki, świece zapłonowe i wtryskiwacze paliwa, ale bez rozrusznika wykorzystującego prąd z akumulatora do wzbudzenia mechanicznej pracy jednostki napędowej nie mogłoby zupełnie do tego dojść.
Budowa rozrusznika
Rozrusznik samochodowy składa się zazwyczaj z obudowy rurowej, która pełni funkcję ochronną dla elementów podzespołu. W obudowie znajduje się elektryczny wirnik, stojan z uzwojeniami i szczotkotrzymacz. W głowicy podzespołu umieszczony jest mechanizm sprzęgający (bendiks) z zębnikiem, sprzęgło jednokierunkowe pełniące rolę zabezpieczenia bendiksa, dźwignia i sprężyna. U góry do głowicy rozrusznika przykręcony jest elektromagnes załączający (włącznik elektromagnetyczny), który stanowi połączenie elektromagnesu i przekaźnika.
Jak działa rozrusznik?
Funkcjonowanie rozrusznika opiera się na odbieraniu stałego napięcia z akumulatora. Po przekręceniu kluczyka w stacyjce prąd trafia do włącznika elektromagnetycznego. Mechanizm sprzęgający przesuwa się, zazebiając się z kołem zamachowym silnika. Równocześnie prąd doprowadzony na szczotki węglowe powoduje wytworzenie pola magnetycznego w wirniku, dzięki któremu z pomocą magnesów stojana możliwe jest szybkie obracanie się wirnika, który rozkręca koło zamachowe, a w konsekwencji wał korbowy silnika. W ten sposób dochodzi do uruchomienia jednostki napędowej.
Po uruchomieniu silnika, w wyniku odciętego zasilania, zębnik cofa się dzięki sprężynie bendiksa do pierwotnej pozycji, rozsprzęglając się z kołem zamachowym. Obroty wirnika ustają i rozrusznik wyłącza się całkowicie.
Zdolność wprawienia w ruch silnika, który jest dużo większy od tego małego urządzenia wiąże się ze szczególnie niskim przełożeniem, ponieważ bardzo małe koło zębate rozrusznika zazębia się z ogromną zębatką jednostki napędowej. Wirnik urządzenia obraca się bardzo szybko, dlatego nie potrzeba dużego momentu obrotowego, aby odpalić silnik.
Jakie są przyczyny i objawy awarii rozrusznika?
Rozrusznik samochodowy to funkcjonalnie proste urządzenie, które jednak może ulec awarii ze względu na złożoność elementów, z których się składa. Przyczyną rosnącej awaryjności jest również coraz większa popularność elektronicznego systemu start-stop.
Brak styku na którymś z połączeń i już nie da rady uruchomić silnika. Dość często odpowiedzią na pytanie, dlaczego rozrusznik nie kręci się jest rozładowany akumulator, ponieważ to on dostarcza prąd potrzebny do uruchomienia podzespołu, który z kolei odpala cały silnik.
Czasami rozrusznik nie działa w ogóle, innym razem wydaje nadmierne odgłosy lub nie kręci się z odpowiednią prędkością. Problemy często pojawiają się jesienią i zimą, gdy temperatury na zewnątrz są niższe, co sprzyja szybszemu rozładowywaniu się akumulatora. Silnik w ujemnych temperaturach potrzebuje większej energii do odpalenia. Nie bez znaczenia jest również lepkość oleju silnikowego, która także ma wpływ na prawidłowy zapłon. Pomimo tego awarie rozrusznika nie są największą zmorą kierowców, ponieważ mechanicy w warsztacie są dobrze przygotowani do jego naprawy. Ponadto w razie potrzeby wymiany podzespołu nie trzeba od razu decydować się na zakup nowego urządzenia. Wiele warsztatów ma w swojej ofercie regenerację rozruszników, która w prosty i opłacalny sposób rozwiąże problem.
Elementami, które najczęściej zużywają się lub psują w rozruszniku są: szczotki węglowe, szczotkotrzymacz, bendiks, wirnik lub elektromagnes. Po wymianie tych komponentów, a nierzadko po prostu najpierw po naładowaniu akumulatora i ponownej próbie odpalenia silnika, okazuje się, że rozrusznik jest wciąż w stanie wprawiać w ruch wał korbowy jednostki napędowej.
Najczęstsze objawy awarii i możliwe rozwiązania:Jak sprawdzić rozrusznik?
Diagnostyka rozrusznika może odbyć się po wymontowaniu go z pojazdu, jak również poprzez obserwację jego zachowania po przekręceniu kluczyka w stacyjce, gdy jest on zamontowany w samochodzie. Diagnostykę ogólną można przeprowadzić samodzielnie, jeżeli jednak stwierdzi się poważniejszy problem, warto zabrać samochód do zaufanego warsztatu na bardziej szczegółowe oględziny podzespołu. Fachowcy zobaczą, czy winowajcą jest uszkodzony rozrusznik. Następnie zależnie od awarii sprawdzany jest stan szczotek, izolacji, czy też komputera odpowiedzialnego za pracę podzespołu. Dodatkowo po wymontowaniu rozrusznika z pojazdu kontrolowany jest stan sprężyny powrotnej elektromagnesu, a na uzwojeniach dokonuje się pomiaru rezystancji. Jeżeli diagnostyka wykaże konieczność wymiany, dobrą opcją jest regeneracja rozrusznika przez zaufany specjalistyczny warsztat. W tym celu stare urządzenie rozmontowuje się na części. Wszelkie zużyte elementy, jak np. łożyska, tuleje, szczotki wymienia się na nowe. Następnie obudowa podzespołu poddawana jest obróbce. Mechanik czyści ją, odtłuszcza i piaskuje, po czym urządzenie zostaje na nowo zmontowane. Obróbka kończy się nałożeniem powłoki antykorozyjnej. Na sam koniec sprawdzane są odpowiednie parametry robocze na stole testowym. Specjaliści kontrolują moc rozrusznika, zdolność i poprawność zazębiania kół oraz funkcjonowanie elektromagnesu.
Skomentuj